Pelgrim in Spanje

Villafranca del Bierzo ligt verscholen tussen de heuvels. Pas als we aan de rand van het plaatsje staan zien we de burcht, de huizen en de kerken. In de Middeleeuwen was dit dorp een belangrijke rustplaats voor pelgrims. De hausse aan pelgrims in die tijd zorgden voor grote economische activiteit aan de hele route. Pelgrims hebben nu eenmaal onderdak nodig en moeten eten en drinken. Veel plaatsen langs de 'Camino', de weg naar Santiago, danken hun bestaan aan pelgrims, iets dat ook terugkomt in de namen van de dorpen, zoals San Martin del Camino en Rabanal del Camino. En nu, net als vroeger, bestaan sommige plaatsen alleen maar omdat ze aan de Camino liggen. De pelgrim zorgt ook in onze moderne tijd voor inkomsten voor de plaatselijke bevolking. Ook nu wil de pelgrim slapen, eten en drinken. Zelfs de meest verlaten dorpen, plaatsen waar eigenlijk niemand meer wil wonen, hebben pelgrimsvoorzieningen. Eergisteren waren we in Foncebadon. Het dorp bestaat geheel uit ingestorte huizen. Steenhopen, waartussen het onkruid zich genesteld heeft. Alleen de kerk staat nog overeind en, dankzij de voorbijtrekkende pelgrims, inmiddels ook twee pelgrimsherbergen, een hotel en een restaurant. Elk zichzelf respecterend dorp zorgt voor een waterpunt en een pelgrimsherberg. Als dat er eenmaal is, lijken de barretjes vanzelf te volgen. Soms leidt dit tot een heftige strijd om de gunst van de pelgrim. De hele route staat in Spanje aangegeven met gele pijlen. Lokaal worden soms kleine variaties voorgesteld. Bij het binnenlopen van Villalcazar de Sirga maande een grote pijl ons tot rechts afslaan. Met grote letters was 'BAR' op de weg geschilderd. Nog geen meter verder werden we vooral aangespoord om rechtdoor te gaan. 'Bar, 50 mtr' was erbij geschreven.
De vele gele pijlen en een gestage stroom aan medepelgrims zorgen ervoor dat verkeerd lopen bijna onmogelijk is. Zeker op stukken waar de pelgrimsroute in de loop der tijd ook de belangrijkste verbindingsweg tussen de plaatsen geworden is. De overheid doet er dan alles aan om de pelgrim veilig te laten lopen en heeft speciale brede pelgrimspaden aangelegd, pal naast de autoweg. Er zijn zelfs bomen geplant om de pelgrim schaduw te bieden.

De pelgrim in Spanje loopt met een stok, een schelp en een rugzak met een slaapmatje. De schelp voor herkenbaarheid, alsof het zonder die schelp niet al duidelijk genoeg is, de stok voor ondersteuning en het matje voor het geval dat alle bedden in de pelgimsherbergen al vol zijn. Dat laatste lijkt onwaarschijnlijk. De afgelopen jaren zijn er veel pelgrimsherbergen bijgekomen. Deze nieuwe herbergen zijn gericht op het efficient verwerken van pelgrims. In Astorga is onlangs de herberg 'Siervas de Maria' geopend. Aan alles is gedacht, zelfs een paar tweepersoonskamers voor hen die dat echt willen. Als wij aankomen worden we vriendelijk welkom geheten door een jonge vrijwilliger. We mogen gaan zitten op een bankje en onze 'credencial' wordt gestempeld. Zonder 'credencial' ben je geen echte pelgrim en kom je er niet in.
'Het is vier euro voor een bed', zegt de jongen.
'Hebben jullie misschien ook nog een tweepersoonskamer', vraag ik voorzichtig.
De jongen ademt even diep en lijkt na te denken over wat hij gaat zeggen. Verschillende scenario's schieten al door mijn hoofd. We hebben verkeerde informatie gekregen, de tweepersoonskamers zijn nog niet gereed, of misschien zijn ze allemaal al vol.
'Kijk', zegt de jongen, 'een bed op de slaapzaal kost vier euro. Een bed op een tweepersoonskamer kost zes euro. Jullie moeten dus twaalf euro betalen voor een tweepersoonskamer en anders slechts acht.'
Hij kijkt ons beiden even recht in de ogen aan om te controleren of de informatie goed is aangekomen. Wilden we echt een tweepersoonskamer? Ja.
Een andere vrijwilliger, een meisje, brengt ons naar de kamer. we lopen door een strak betegelde gang waar onze voetstappen echoen tegen de kale smetteloos witte muren. Het meisje wijst ons op de wc's en de douches. We krijgen bed 21 en 22 in een hokje van twee bij twee meter. Hier kan echt niemand meer bij. Ook niet met een matje.
Siervas de Maria kent een strak regime. Stil zijn vanaf tien uur, licht uit en deuren dicht om elf uur en de volgende morgen tussen zes en acht uur weer vertrekken. Wij zijn iets te traag de volgende morgen. Om vijf over acht wordt de deur van ons kamertje opegetrokken door de schoonmaakploeg.
'Het is acht uur geweest', wordt ons gemeld. De wc kon ik niet meer op, die werd al ontsmet. Men moet weer op tijd klaarstaan voor een nieuwe lading pelgrims.

Als de pelgrim een slaapplaats heeft wil de pelgrim ook eten. Bijna elk restaurant langs de Camino biedt de pelgrim een pelgrimsmenu. Het is goedkoop en, iets wat minstens zo belangrijk is, het wordt voor Spanjaarden op een onwaarschijnlijk vroeg tijdstip al geserveerd. Meestal al vanaf half acht, soms zelfs al vanaf zeven uur. Voor acht of negen euro krijgt de pelgrim een keuzemenu. Vooraf sla of macaroni met tomatensaus. Als hoofdgerecht rundvlees, varkensvlees, kip of vis met een beetje friet en als toetje ijs, yoghurt of fruit. Bij de prijs inbegrepen is brood en een halve liter wijn per persoon. De pelgrim heeft weer gegeten.

In Spanje is iedereen met een credencial een pelgrim. Er zijn pelgrims te voet, pelgrims op de fiets en pelgrims met bagagevervoer. Veel pelgrims lopen de camino in etappes. Elk jaar een of twee weken een stukje. Sommige beginnen in Roncesvalles (in Spanje, net over de Pyreneen) of Saint-Jean-Pied-de-Port (in Frankrijk, net voor de Pyreneen). Er zijn pelgrims die in Pamplona, Burgos of Leon beginnen. Een enkeling komt van ver, die is thuis begonnen, maar die zijn op een hand te tellen. En we hebben gehoord dat er heel veel zijn die honderd kilometer voor Santaigo beginnen. Dat schijnt voldoende te zijn voor het verkrijgen van de Compostela en de vergeving van je zonden. Had niemand ons dat iets eerder kunnen vertellen?

Als we te ziek zijn om Santiago nog te halen kunnen we hier, in de Santiagokerk in Villafranca del Bierzo al absolutie krijgen. Dat gebeurde vroeger in de Puerta del Perdon, de poort van vergiffenis. Vroeger kwam dat nogal eens voor. Tegenwoordig gaan mensen eventueel met de bus of de auto verder. Wij lopen. We zijn nog fit en sterk genoeg om Santiago te halen.