Pelgrims en pelgrims.

Alles gaat veranderen. Na morgen zal niets meer hetzelfde zijn. Morgen lopen we naar Saint-Jean-Pied-de-Port. Saint-Jean-Pied-de-Port, de naam heeft inmiddels een magische klank voor ons. De tweede grote mijlpaal, eindpunt van de tweede etappe vanaf Vezelay. Einde van het grote middenstuk waarvan ik dacht dat het misschien te lang zou duren, te saai zou zijn. Begin van de derde en laatste etappe naar Santiago, ons grote einddoel. Begin van het einde. Ik ben niet meer bang dat het te lang gaat duren, ik ben eerder bang dat het te snel voorbij zal zijn.

Veranderingen dienen zich aan. Langzaam verandert het landschap. Na het vlakke Les Landes lopen we steeds meer door de heuvels. Huizen zijn nu vaak wit-rood, rood groene vlaggetjes hangen in straten en plaatsnaamborden zijn tweetalig. We zijn in Baskenland Drie dagen geleden zagen we voor het eerst, slechts in de verte, onduidelijk, maar toch onmiskenbaar afgetekend, de Pyreneen. Meer dan negentig kilometer voor Saint-Jean-Pied-de-Port waren de bergen al zichtbaar. Vandaag liepen we er bijna doorheen. De schimmige contouren zijn strakke lijnen geworden. Piek na piek. Niet ver voor ons, maar links en rechts van ons. Na Saint-Jean-Pied-de-Port gaan we er doorheen en laten we Frankrijk achter ons. Spanje zal anders zijn. Ik kijk er naar uit en ik zie er tegenop. We zijn inmiddels gewend geraakt aan ons dagelijkse ritme. We zijn gewend geraakt aan de afwezigheid van andere wandelaars, andere pelgrims. We lopen alleen in Frankrijk en een ontmoeting met een andere pelgrim is een zeldzaamheid. Een bijzondere gebeurtenis. Gisteren in Sauveterre-de-Bearn zagen we er een. Hij had een Jacobsschelp met het embleem van de cathedraal van Santiago op zijn rugzak en was op weg terug naar huis. Hij waarschuwde ons. Er zouden meer dan 250 pelgrims per dag uit Saint-Jean-Pied-de-Port vertrekken. Wij hebben er nog tien gezien tijdens onze hele tocht. Wat moet ik met 250 andere pelgrims? Ik voel geen verbondenheid met deze mensen. Niet nu. Niet als ze beginnen in Saint-Jean-Pied-de-Port. Ik heb 1900 kilometer gelopen. Zij zijn met auto, bus of trein naar Saint-Jean-Pied-de-Port gekomen. Misschien over twee weken, misschien als ze vierhonderd kilometer gelopen hebben, misschien dan. Maar nu, nu lijkt iedereen toerist, behalve wij, wij zijn dat niet. Maar alleen wij weten dat.